Peter en Erik

Ergens in documentaire is iemand bijna euforisch, want is in contact met iemand die heel dichtbij de dochter van Sigmund Freud was: ‘just one handshake away from Freud!’. Maar het geeft tegen het einde van de documentaire nogal te denken, want dan dringt geleidelijk tot je door, dat eeneiige tweeling Erik en Peter hun scheiding kort na de geboorte domweg te danken hebben aan de… psychoanalyse!

De documentaire met de naam van de tweeling ‘Peter en Erik’ ging gisteren in première in Forum in Groningen. Volgende maand is-ie in twee delen te zien op de tv (KRO-NCRV). Twee volle zalen in het Forum, inleidende praatjes, nabeschouwing met bloemen voor de betrokkenen, en ook nog een borrel na afloop. Peter is sinds recent een beetje een bekende van mij, door een praktische samenloop van omstandigheden. Over de bijzondere tweeling-achtergrond vernam ik zelf pas vorig jaar, terwijl ze de afgelopen jaren op de nationale televisie de nodige aandacht hebben gehad.

Het verhaal in ’t kort. Toen ze 17 waren was er een meisje, dat Peter voor Erik aanzag en vasthoudend was na de ontkenning (nee, ik ben Erik niet, ik ben Peter) en zo gebeurde het, dat ze met elkaar werden geconfronteerd en er al spoedig achter kwamen: na adoptie gescheiden. De ouders van Erik wisten het, maar hen was verteld, dat ze maar beter over het broertje hun mond konden houden.
Een jaar of vier geleden wendde zich een documentairemaker tot Peter en Erik, inmiddels al veertig jaar de allerbeste broers: ‘Er zijn nog zoveel vragen over hoe dit nu eigenlijk allemaal in elkaar steekt. Waaróm zijn jullie als baby’s van elkaar gescheiden?’
De documentaire gaat over het onderzoek dat de maker samen met een onderzoekjournaliste is opgestart, ook samen met Peter en Erik natuurlijk.

’t Is een indrukwekkend proces en tegelijkertijd een hartverwarmende samenwerking tussen de broers, die inmiddels natuurlijk al 2/3 van hun leven wél met elkaar delen, hoewel nooit meer goed kan worden gemaakt, dat ze elkaars jeugd niet hebben gedeeld. Beide ervaren dit als een fundamenteel gemis en een groot onrecht.

Het onderzoek brengt ze naar de Verenigde Staten, waar een toonaangevende psycholoog in de jaren zestig pleitte voor het niet samen laten opgroeien van geadopteerde tweelingen. De basis ligt in een in die jaren vanuit de psychoanalyse opgeworpen theorie, dat álles ‘nurture’ is. Laat ‘nature’ maar zitten. De andere helft van de tweeling zit daarbij de ene helft alleen maar in de weg in de wording van een zelfstandig mens. Ongelooflijk maar waar!

Ik durf ’t hier op te schrijven, hoeveel spoiler alert er ook geldt, want zoveel mensen bereiken mijn stukjes niet (gelukkig), en over ’n maand is de uitzending er op tv voor iedereen. De veronderstelling en… wens!! wordt geuit, dat er spin-off komt, want je kunt ’t op je vingers natellen: er moeten véél meer tweelingen gescheiden zijn in die jaren. Erik en Peter konden elkaar zomaar tegenkomen, opgroeiend op het Groninger platteland. De meeste anderen zijn waarschijnlijk een stuk verder bij elkaar vandaan opgegroeid.

Groninger Forum, 21 april 2024

Zie ook Dagblad v.h. Noorden, 20/4/24